Σχολική επίδοση
Στα ακόλουθα υπο εδάφια θα ασχοληθούμε με:
- την έννοια της σχολικής επίδοσης
- τους παράγοντες που επηρεάζουν τη σχολική επίδοση.
Η έννοια της σχολικής επίδοσης
Το σχολείο αποτελεί το βασικό φορέα συστηματικής αγωγής και μόρφωσης, που έχει ως στόχο την ανάπτυξη των δυνατοτήτων των παιδιών, ώστε να γίνουν αυτόνομοι άνθρωποι και πολίτες. Η σχολική επίδοση ενός μαθητή ορίζεται ως η αξιολόγηση της απόδοσής του σε σχέση με την εκπαιδευτική διαδικασία. Είναι γνωστό ότι μέσα στη σχολική τάξη υπάρχουν μαθητές με διαφοροποιημένες επιδόσεις στα μαθήματα, γεγονός που καταγράφεται στα βαθμολόγια που επιδίδει το σχολείο, είτε στη διάρκεια της εκπαιδευτικής χρονιάς είτε στο τέλος της. Μια ματιά μόνο στην κατανομή των βαθμών πάνω στους οποίους αποτυπώνεται η σχολική επίδοση των μαθητών, αναδεικνύει αυτό που και η κοινή εμπειρία παραδέχεται, δηλαδή την ανισοκατανομή της σχολικής βαθμολογίας. Έτσι, υπάρχουν μαθητές με μέση, υψηλή ή χαμηλή επίδοση.
Σύμφωνα με την κυρίαρχη αντίληψη που διέπει και διαπερνάει τόσο το σχολικό περιβάλλον όσο και τον εξωσχολικό χώρο, οι μαθητές αποτελούν τους κύριους υπευθύνους για τις σχολικές τους επιδόσεις, οι οποίες, μάλιστα, θεωρούνται φυσικό αποτέλεσμα είτε των ατομικών διαφορών τους στις ικανότητες, είτε της φιλομάθειας, μεθοδικότητας, επιμέλειας, εργατικότητας που τους διακρίνει. Η επίδοση ενός μαθητή δεν μπορεί να έχει ως αποκλειστικό αξιολογικό μέτρο τη βαθμολογία του. Είναι απαραίτητο να αξιολογείται και η πορεία και η ποιότητα της μαθησιακής διαδικασίας, όπως και το αποτέλεσμά της που είναι η απόκτηση γνώσεων, αλλά και δεξιοτήτων ως προς τον τρόπο απόκτησης και διαχείρισής τους (κριτική σκέψη).
Παράγοντες που επηρεάζουν τη σχολική επίδοση
Η σχολική επίδοση επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες που εμπλέκονται στην εκπαιδευτική πράξη, αλλά και στη γενικότερη διάπλαση της προσωπικότητας του παιδιού. Αρκετοί μαθητές παρουσιάζουν χαμηλή σχολική επίδοση. Η πρόοδος και η ανάπτυξη της σχολικής επίδοσης αποτελεί σημαντικό στόχο του σχολικού προγράμματος. Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη σχολική επίδοση είναι πολλοί. Οι μορφές διδασκαλίας και αξιολόγησης, οι τεχνικές διδασκαλίας, το αναλυτικό πρόγραμμα, ο εκπαιδευτικός και η γενικότερη οργάνωση του σχολείου αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που επιδρούν στη σχολική μάθηση κι ως εκ τούτου, στη σχολική επίδοση των μαθητών.
Οι ευκαιρίες εξατομικευμένης διδασκαλίας ή ομαδοκεντρικής διδασκαλίας, οι εναλλακτικές εμπειρίες μάθησης, η γενικότερη μαθησιακή ατμόσφαιρα και η προσωπικότητα του εκπαιδευτικού επιδρούν στη σχολική επίδοση των μαθητών. Επίσης, οι μέθοδοι ενίσχυσης των μαθητών και τα πρότυπα μίμησης μπορούν να επηρεάσουν τα κίνητρά τους και τη διάθεσή τους για πνευματική ενασχόληση και πρόοδο. Ένας ακόμη σπουδαίος παράγοντας που επηρεάζει την εκπαιδευτική διαδικασία και τη σχολική επίδοση είναι η σχέση μεταξύ της επίδοσης των μαθητών και των προσδοκιών των εκπαιδευτικών. Συχνά οι εκπαιδευτικοί κατατάσσουν τους μαθητές σε κατηγορίες με κριτήριο την επίδοσή τους και διαμορφώνουν κάποιες προσδοκίες για τη μετέπειτα επίδοσή τους. Αυτό επιδρά ασυνείδητα στους μαθητές και επηρεάζει την αυτοεκτίμηση και τα κίνητρά τους (μεμαθημένη ανημποριά). Πολλές φορές αναπτύσσεται στους μαθητές η μεμαθημένη ανημποριά, ήτοι δεν καταφέρνουν πράγματα, διότι οι άλλοι τους έχουν κάνει να πιστέψουν ότι δε θα τα καταφέρουν.